Döğme hıyar salatası 1844’te Mehmed Kamil tarafından yazılmış olan Melceü’t Tabbahin’den bir yemek. Daha doğrusu salata. Esas metne derkenar olarak eklenmiş (Farsça olan der-kenâr sözlükte “kenara veya alta yazılmış yazı, not, esas metne göre çıkma” şeklinde geçiyor).

Aslında salata yerine meze demek daha doğru olabilir. Farklı bir lezzet. En azından bir kere denenmesini öneririm.

Dönemin şartlarında yapımı zor sayılabilir ama günümüzün aletleriyle, biraz değişimle, kolaylaşıyor. Denenmesi gereken bir lezzet olduğunu söyleyebilirim

Döğme (Dövme) Hıyar Salatası

Zorluk Derecesi: 2/10

Malzemeler

• 250 gr Hıyar
• 2 baş Soğan (tatlı, orta büyüklükte)
• 1,5 adet Limon
• 1 fincan Zeytinyağı (sızma)
• 30 gr Antep fıstığı

Nasıl Hazırlanır

1. Hıyarları soyun
2. Parçalayıcıya koyarak iyice parçalayın
3. Süzerek kenara alın
4. 2 soğanı parçalayıcıya koyun ve iyice parçalayın
5. Soğanın suyunu da iyice süzün
6. İkisini beraber bir kaba alıp, karıştırın
7. 1,5 limonun suyunu ve zeytinyağını ilave ederek yeniden parçalayıcıya koyun ve iyice karışmalarını sağlayın
8. Tabaklara dökerek üstlerine Antep fıstığı ekleyip servis edin

Tarif İçin Notlar

• Derkenarda yazıldığı için tarife çok da önem verilmediğini düşünüyorum. Hani “Bunu herkes bilir, şimdi ne diye yazıyoruz? Neyse yazalım da eksik kalmasın” gibi bir duygu hissettim. Bu yüzden bazı işlemler ekledim. İlk eklediğim işlem hıyarı soymak oldu. Soyulup soyulmadığı yazılı değildi ama son işlemde sütbeyaza dönebilmesi için soyulmuş olması şart.
• Soğanın cinsi yazmıyordu. Ben tatlı soğanı seçtim. Siz beyaz ya da sarı soğan da seçebilirsiniz. Damak zevkine göre değişebilir
• Reçetede 1 hıyar, 2 soğan ve 2 limon yazıyordu. Zaten altta orijinal tarifi de vereceğim ama ben 2 hıyar, 2 soğan ve 1,5 limon kullanarak daha yumuşak bir lezzet yakalamaya çalıştım. Salata olarak yazılmasına rağmen iyi bir rakı mezesi olduğunu düşünüyorum.
• Üzerine konulan şeyin fıstık olduğu yazılı idi ama cinsi belirtilmiyordu. Dolmalık fıstık bu keskin tatlar arasında yok olacağından Antep fıstığını yeğledim
• TDK da “Dövme” olarak verildiğinin farkındayım ama hem Cüneyt Kut hem de Günay ve Turgut Kut’un çevirisinde “Döğme” olarak geçiyor

Döğme Hıyar Salatası

Elli dirhem miktarı hıyarı havan içine koyup ve iki baş soğanı sade döğüp suyunu süzüp hıyarı beraberce dakkedip ezildikte iki limonun tasfiye olunmuş suyunu ve bir fincan zeyt yağı koyup yine dakkedip ezildikte tâ süt gibi beyaz ola. Acele olunmaya. Badehu tabaklara koyup üzerine fıstık dizeler. Meşhur tariki budur

Melceü’t-Tabbahin – Cüneyt Kut çeviri yazısı